‘প্ৰতিশোধ’ৰ সমাপ্তি কেৱল নটা সন্ত্ৰাসবাদী ঘাটি ধ্বংস কৰাতে নহয়, ইয়াৰ পৰিৱৰ্তে শত্ৰুক সম্পূৰ্ণৰূপে শেষ কৰিবলৈ ভাৰত ইজৰাইল হ’ব লাগিব। ইজৰাইলৰ দৰে ভাৰতে নিজৰ নাগৰিকসকলক প্ৰশিক্ষণ দিব লাগিব। আনে কি ভাবে চাব নালাগিব। ভাৰতে মঙলবাৰে নিশা পাকিস্তান অধিকৃত কাশ্মীৰৰ একাধিক স্থানত মিছাইল আক্ৰমণ (India Pakistan War) চলাই এই মনোভাব স্পষ্ট কৰি দিছে।

ইয়াৰ পিছত ভাৰতে বৃহস্পতিবাৰে লাহোৰত পাকিস্তানৰ বায়ু প্ৰতিৰক্ষা প্ৰণালী ধ্বংস কৰে। পাকিস্তানে ভাৰতক এইটো কৰিবলৈ বাধ্য কৰিছে। ‘অপাৰেচন সিন্দুৰ’ৰ পিছত প্ৰতিৰক্ষা মন্ত্ৰালয়ে এক বিবৃতি জাৰি কৰি স্পষ্ট কৰে যে কেৱল সন্ত্ৰাসবাদীসকলৰ আন্তঃগাঁথনি লক্ষ্য কৰি ধ্বংস কৰা হৈছে। কিন্তু পাকিস্তানে কি কৰিলে? ৭ মে’ৰ নিশাৰ পৰা নিয়ন্ত্ৰণৰেখাৰ (এলঅ’চি) কাষৰ কেইবাটাও অঞ্চলত গুলীবৰ্ষণত ১৬ জন ভাৰতীয় নাগৰিক নিহত হৈছে।
ভাৰতীয় সেনাই পাকিস্তানী সেনা শিবিৰসমূহক লক্ষ্য কৰা নাছিল। কিন্তু যেতিয়া তেওঁলোকে এনে আচৰণ কৰিছে, ভাৰতে ইয়াৰ প্ৰতিশোধ ল’ব। যদি পাকিস্তান অধিক আগবাঢ়ি যায়, তেন্তে এক ডাঙৰ আঘাতৰ বাবে সাজু থাকিব লাগিব।
অৱশ্যে অনুপ্ৰৱেশকাৰীৰ সন্ধানৰ বৰ্তমানৰ ব্যৱস্থাই ‘মানৱ বুদ্ধিমত্তা’ত এক ব্যৱধান সৃষ্টি কৰিছে (স্থানীয় বাসিন্দাসকলৰ মাজত চোৰাংচোৱা উৎস সৃষ্টি কৰা)। প্ৰযুক্তিৰ জৰিয়তে সকলো সময়তে নিৰীক্ষণ কৰা আৰু যোগাযোগ ৰখাটো অতি সুবিধাজনক। কিন্তু মানুহৰ সৈতে পোনপটীয়া সম্পৰ্কৰ গুৰুত্ব অস্বীকাৰ কৰিব নোৱাৰি।
ইয়াৰ সঠিক ব্যৱস্থাৰ অভাৱৰ বাবে এতিয়ালৈকে বৈছাৰণ উপত্যকাত আক্ৰমণ কৰা সন্ত্ৰাসবাদীসকলৰ ওচৰলৈ যোৱাটো সম্ভৱ হোৱা নাই। সাধাৰণ লোকৰ সৈতে পোনপটীয়া সম্পৰ্ক আগৰ দৰে বৃদ্ধি কৰিব লাগে। অতীজত কাশ্মীৰৰ সাধাৰণ লোকসকলৰ পৰা পোনপটীয়া খবৰ পোৱা গৈছিল।
তথ্যটো শুদ্ধ হোৱাটো নিশ্চিত কৰিবলৈ আন কেইবাজনো লোক ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল। কিন্তু এটা সময়ত বিশেষ কাৰণত সাধাৰণ মানুহৰ পৰা বাতৰি পোৱাটো সম্ভৱ হোৱা নাছিল। পিছত ‘ইকৱান’ নামৰ এটা গোট সৃষ্টি কৰা হৈছিল। যিসকলে ধনৰ বিনিময়ত বাতৰি দিছিল।
কিন্তু কিছু সময়ৰ পিছত দেখা গৈছিল যে সেনাৰ পৰা আই বি, চি আৰ পি এফ আৰু স্থানীয় আৰক্ষীলৈকে সকলোকে একেই তথ্য দিয়া হৈছিল। ইয়াৰ ফলত অধিক বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি হৈছে। তেতিয়া সেই গোটটোও বিলুপ্ত হৈ পৰে। ইয়াৰ পিছত উক্ত ব্যৱধানৰ পৰিসৰ পূৰণ নহ’ল।
নিয়ন্ত্ৰণৰেখাৰ পৰা এক-দুই কিলোমিটাৰৰ ভিতৰত গোটেই বছৰজুৰি অহৰহ যুদ্ধ চলি থাকে। কিন্তু ভাৰতে যে সকলো সময়তে প্ৰতিশোধ লয় তেনে নহয়। প্ৰশ্ন উঠিব পাৰে, কিয়? দৰাচলতে পাকিস্তানৰ সন্ত্ৰাসবাদী ঘাটিসমূহে সাধাৰণ জনজীৱনত অনুপ্ৰৱেশ কৰিছে। আৰু প্ৰতিশোধৰ স্বাৰ্থত ভাৰতে কেতিয়াও সাধাৰণ মানুহক হত্যা নকৰে।
একে সময়তে এইটোও মনত ৰখা উচিত যে ভাৰতৰ ‘ষ্টেণ্ড-অফ অস্ত্ৰ’ (শত্ৰুৰ প্ৰতিৰক্ষা এৰাই চলি দীৰ্ঘ দূৰত্বৰ পৰা নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত আঘাত কৰিব পৰা ক্ষেপণাস্ত্ৰ) বিগত পাঁচ-দহ বছৰত বহুখিনি উন্নত হৈছে। তাত প্ৰথমে ক্ষেপণাস্ত্ৰ নিক্ষেপ কৰা অক্ষাংশ আৰু দ্ৰাঘিমাংশ নিৰ্ণয় কৰা হয় আৰু তাৰ পিছত কৃত্ৰিম উপগ্ৰহ ব্যৱহাৰ কৰি সেই স্থানৰ ছবি লোৱা হয়।
সেই তথ্য বা ছবি সেই মিছাইলটোলৈ যায়। ইয়াৰ ফলত মিছাইলৰ চকু এটা নিৰ্দিষ্ট লক্ষ্যত স্থিৰ হৈ পৰে, যাক ‘লক অন’ বোলা হয়। ইয়াৰ পিছতে ক্ষেপণাস্ত্ৰই লক্ষ্যত খুন্দা মাৰে। ঠিক একেদৰেই ভাৰতে ‘অপাৰেচন সিন্দুৰ’ৰ জৰিয়তে ৯টা সন্ত্ৰাসবাদী শিবিৰ ধ্বংস কৰিছে।