নিৰ্বাচন আয়োগক মুক্ত আৰু স্বচ্ছ নিৰ্বাচনৰ স্বাৰ্থত প্ৰয়োজনীয় পদক্ষেপ গ্ৰহণৰ নিৰ্দেশ উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ (Supreme Court)। ন্যায়াধীশ সঞ্জীৱ খান্না আৰু দীপংকৰ দত্তৰ বিচাৰপীঠে ভিভিপেট ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে কাগজৰ শ্লিপ আৰু ইলেক্ট্ৰনিক ভোটিং মেচিনৰ (ইভিএম) জৰিয়তে লাভ কৰা ভোটৰ ফলাফলৰ পূৰ্ণমূল্যায়ন (ক্ৰছ-ভেৰিফিকেচন) বিচাৰি কৰা আবেদনৰ শুনানিৰ সময়ত এই নিৰ্দেশ প্ৰদান কৰে।
“নিৰ্বাচন প্ৰক্ৰিয়াৰ পৱিত্ৰতা বজাই ৰাখিব লাগিব।” বৃহস্পতিবাৰে দুই ন্যায়াধীশৰ বিচাৰপীঠে এই মন্তব্য কৰি কয় যে কাৰো মনত যাতে এই আশংকা নাথাকে যে যি কৰা উচিত সেয়া কৰা হোৱা নাই। ভোটাৰসকলে ইভিএমত তেওঁলোকৰ পছন্দৰ প্ৰাৰ্থীক ভোট দিছেনে নাই সেয়া ভিভিপেট শ্লিপৰ জৰিয়তে পৰীক্ষা কৰাৰ সুযোগ পাইছে। কিন্তু নিৰ্বাচনী সংস্কাৰৰ ওপৰত কাম কৰি থকা সংগঠন এছ’চিয়েচন ফৰ ডেমক্ৰেটিক ৰিফৰ্মছৰ (এডিআৰ) অভিযোগ যে যদিও প্ৰতিটো বিধানসভা সমষ্টিত ২০০ টা ভিভিপেট যন্ত্ৰ থাকে, কিন্তু পাঁচটাতকৈ অধিক গণনা কৰা নহয়।
বৃহস্পতিবাৰে এডিআৰৰ অধিবক্তা নিজাম পাছাই উচ্চতম ন্যায়ালয়ক কয়, “ভোটাৰসকলক ভিভিপেট শ্লিপ সংগ্ৰহ কৰি ভোটবাকচত ৰাখিবলৈ অনুমতি দিয়া উচিত।” প্ৰৱঞ্চনাৰ সম্ভাৱনা প্ৰতিহত কৰিবলৈ প্ৰতিখন ভিভিপেট শ্লিপ গণনা কৰিব লাগে বুলিও তেওঁ কয়। সংস্থাটোৰ হৈ উপস্থিত থকা অধিবক্তা প্ৰশান্ত ভূষণে বুধবাৰে আদালতক কয় যে বেছিভাগ ইউৰোপীয় দেশে ইভিএমৰ পৰিৱৰ্তে বেলট ব্যৱহাৰ কৰা আৰম্ভ কৰিছে। সেয়েহে, ভাৰততো পুনৰ বেলট ভোটদানলৈ ঘূৰি যাব পাৰে বা ভোটাৰসকলক ভিভিপেট শ্লিপ দিব পাৰি। তেওঁলোকে ইয়াক ভোটবাকচত ৰাখিব।
ন্যায়াধীশ খান্নাই অৱশ্যে প্ৰশ্ন কৰে যে এই ব্যৱস্থাই ভোটাৰৰ গোপনীয়তাৰ গণতান্ত্ৰিক অধিকাৰ বজাই ৰাখিবনে। আবেদনকাৰীয়ে তেতিয়া কয় যে নিৰ্বাচন আয়োগে উক্ত সাংবিধানিক অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় পদক্ষেপ লোৱা উচিত। “গোপনীয়তাৰ ক্ষেত্ৰত কোনো আপোচ কৰা নহ’ব। অৱশ্যে আয়োগে কৈছিল যে প্ৰতিজন ভোটাৰক ভিভিপেট শ্লিপ চাবলৈ অনুমতি দিয়াটো গোপনীয়তাৰ বাবে ভাবুকি হ’ব।”
উল্লেখযোগ্য যে কেৰালাত অলপতে নকল ভোটৰ আয়োজন কৰা হৈছিল কিছুমান ইভিএমত। তাত এইটোও অভিযোগ আছিল যে বিজেপিৰ প্ৰতীকত লাভ কৰা ভোট প্ৰকৃত ভোটতকৈ বেছি আছিল। নিৰ্বাচন আয়োগৰ হৈ উপস্থিত থকা অধিবক্তা মনিন্দৰ সিঙে কয় যে বৰ্তমান ইভিএমৰ নিয়ন্ত্ৰণ গোটে ভিভিপেট শ্লিপ প্ৰিণ্ট কৰিবলৈ কয়। বন্ধ বাকচটোত পৰাৰ পূৰ্বে এইটো ভোটাৰৰ বাবে সাত ছেকেণ্ডৰ বাবে দৃশ্যমান হয়।
যেতিয়া দুই ন্যায়াধীশৰ বিচাৰপীঠে প্ৰশ্ন কৰে যে ভিভিপেট প্ৰিণ্টাৰত কোনো ছফ্টৱেৰ আছে নেকি, আয়োগে তাৰ নেতিবাচক উত্তৰ দিয়ে।
“প্ৰতিটো ভিভিপেটত ৪ এমবি ফ্লেছ মেম’ৰী থাকে যিয়ে চিহ্নটো সংৰক্ষণ কৰে।” তেওঁ কয় যে প্ৰতিজন ভোটাৰৰ ভোটদানৰ পূৰ্বে আৰঅ’য়ে ইলেক্ট্ৰনিক বেলট প্ৰস্তুত কৰে, যিবোৰ চিহ্ন লোডিং গোটত লোড কৰা হয়। অধিবক্তা মনিন্দৰে কয়, “এইটো এটা ক্ৰমিক নম্বৰ। প্ৰাৰ্থীৰ নাম আৰু প্ৰতীক দিয়ে। একো প্ৰিলোডেড নহয়। এইটো ডাটা নহয়, ই প্ৰকৃততে ছবিৰ বিন্যাস।”